PLASTİK POŞETLERİN ÜCRETLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA DUYURU

‘Çevre Kanunu’nu ile ‘Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’da yapılan değişiklik ile; alışveriş poşetlerinin ücretli satılması zorunlu hale gelmiştir. 

Buna göre; her iki kanunun ilgili maddelerinde ‘Kaynakların verimli yönetimi ve plastik poşetlerden kaynaklanan çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla plastik poşetler satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücret karşılığı verilir. Uygulanacak taban ücret 25 kuruştan az olmamak üzere bakanlıkça oluşturulacak komisyon aracılığı ile belirlenir ve her yıl için güncellenir.’ hükmü yer almaktadır.

Bu kapsamda düzenlemenin uygulanmasını sağlamak amacıyla 01/01/2019 tarihi itibariyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ‘“Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar”’ yürürlüğe girmiştir.

Buna kapsamda;

Plastik poşetlerin ücretli olarak satışı, faaliyet türü ne olursa olsun uzaktan satışlar da dahil olmak üzere, istisnasız tüm satış noktalarında (tekstil, oyuncak, elektronik, gıda ve benzeri) 1/1/2019 tarihinden itibaren gerçekleştirilecektir.

SATIŞ NOKTALARININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Satış noktaları, plastik poşet kullanımının azaltılması amacıyla;

a)1/1/2019 tarihinden itibaren plastik poşetleri ücretsiz vermemekle ve tahsil edilen ücretleri satış belgelerinde adet bazlı göstermekle,
b) Çevrenin korunması maksadıyla plastik poşetlerin satışına ilişkin tüketiciyi bilinçlendirme amaçlı yazılı, basılı görsel materyal kullanmakla,
c) Bilgi Sistemine kayıt olmak, gerekli beyanları bilgi ve belgeleri ile birlikte bu sisteme yüklemekle,
ç) Plastik poşet satışı miktar beyanına istinaden hesaplanacak geri kazanım katılım payı tutarını Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına aktarmakla,
d) Plastik poşetler yerine çok kullanımlık taşıma ekipmanım alternatif olarak tüketiciye sunmakla, yükümlüdürler.

GENEL HÜKÜMLER

• Plastik poşetler, mesafeli satışlar da dahil olmak üzere satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücretsiz temin edilemez, ücretsiz teminine imkan verecek herhangi bir promosyona veya kampanyaya dahil edilemez.
• Plastik poşetler için Bakanlıkça belirlenen asgari fiyat tarifesinin altında ücret uygulanamaz. Buna göre; asgari ücret, adet başına vergiler dahil 25 kuruş olacaktır. Satış noktaları bu ücret içerisinden 15 kuruşu, ‘Geri Kazanım Katılım Payı’ olarak Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatıracaktır.

• Satış noktaları, çift kat kalınlığı 15 mikron ve altında olan plastik poşetleri açık satılan gıdaların hijyenini sağlamak dışında kullanıcıya veya tüketiciye ücretli veya ücretsiz olarak sağlayamayacaktır.

• Plastik poşetle gönderimi sağlanan uzaktan satışlarda alternatif taşıma ekipmanı kullanım seçeneği tüketiciye sunulacaktır. Tüketici tarafından plastik poşet seçeneği tercih edilmesi halinde poşetlerin satışı zorunludur.

• Ücretlendirmeye tabi olan plastik poşetlerin satış noktalarında 1/1/2019 tarihi itibariyle barkodlu olarak sunulması ve plastik poşet satışının yapıldığı işlemlere ait belgelerde satış kalemi ve adedinin gösterilmesi zorunludur. Ancak, satış noktaları, stoklarında bulunan barkodsuz plastik poşetlerin satışını 31/3/2019 tarihine kadar gerçekleştirebileceklerdir.

• Satış noktaları, satılan plastik poşetlere ilişkin, adet ve fiyat bilgisini satış belgelerinde gösterebilmek için gerekli altyapı çalışmalarını 31/3/2019 tarihine kadar tamamlayacaklardır.

• Usul ve Esaslar kapsamında yer alan ve ücrete tabi tutulan poşetlerin çift kat kalınlığının 40 mikron ve üzerinde olma zorunluluğu getirilmiş olup çift kat kalınlığı 40 mikrondan daha küçük olanların (gıda hijyeni amaçlı verilenler ile eczanelerde ilaçların taşınması için verilenler hariç) kullanımı kısıtlanmıştır. (09/01/2019 tarihinde yapılan değişiklik ile)

• Usul ve Esaslar kapsamında kalan ve ücretlendirmeye tabi tutulan plastik poşetlerin en az bir yüzeyinde çevreci slogan ve sıfır atık logosu kullanım zorunluluğu getirilmiş olmakla birlikte Plastik poşetlerde yer alan satış noktalarının marka ve logoları poşetin tek yüzeyinin (sap hariç) alanının yüzde yirmisini geçmemesi gerekliği hususu ilave edilmiştir. (09/01/2019 tarihinde yapılan değişiklik ile)

• Satış noktalarının, ücrete tabi olan plastik poşetlere alternatif olarak kullanıcı ve tüketicilere kağıt ve/veya bez ile file ve benzeri çok kullanımlık taşıma ekipmanlarını sunmaları gerektiği vurgulanmıştır. (09/01/2019 tarihinde yapılan değişiklik ile)

• Satış noktalarının plastik poşet talep etmeyen kullanıcı/tüketicilere talepleri dışında plastik poşet satamayacağı ayrıca vurgulanmış olmakla birlikte tüketici veya kullanıcının kendisine ait taşıma ekipmanı ile alışveriş yapmasına engel olacak herhangi bir faaliyette bulunamayacağı hususunda düzenlemede bulunulmuştur. (09/01/2019 tarihinde yapılan değişiklik ile)

• Plastik poşetlerin barkodlu olarak üretilme zorunluluğu ayrıca vurgulanmış olmakla birlikte barkod sistemi bulunmayan satış noktalarının plastik poşet satışlarını adet bazlı göstermeleri için yazar kasalarda düzenleme yapılması gerektiği de ayrıca vurgulanmıştır. (09/01/2019 tarihinde yapılan değişiklik ile)

• Usul ve esaslara tabi poşetler için belirlenen görsel tasarım kriterleri ile çift kat kalınlığı 40 mikron ve üzerinde olma zorunluluğuna yönelik düzenlemeye uymayan plastik poşetlerin 31/3/2019 tarihinden itibaren satışına izin verilmeyeceği belirtilmiştir. (09/01/2019 tarihinde yapılan değişiklik ile)

BİLGİ SİSTEMİ VE BEYANLAR

• Üreticiler/ithalatçılar tarafından yapılacak beyanlarda; plastik poşet adedi, ağırlığı, kalınlık, boyut, ambalaj malzemesi cinsi, firma bazında yurt içinde veya yurtdışında kime satıldığı yer almalıdır.
• (Satış Noktalan tarafından yapılacak beyanlarda; temin edilen firma bilgisi (yurt içi ve yurtdışı), temin edilen plastik poşet adedi, ağırlığı, kalınlık, satılan plastik poşet adedi ve birim fiyatı yer almalıdır.

ÜCRETLENDİRME

• 1/1/2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere plastik poşetlere uygulanacak asgari ücret adet başına vergiler dahil 25 kuruştur.

• Plastik poşet satışının yapıldığı işlemlere ait belgelerde satış kalemi ve adedinin gösterilmesi ve poşetlerde barkod kullanılması zorunludur.

TAHAKKUK VE TAHSİLAT İŞLEMLER

• Satış noktaları, plastik poşetlerin satışının gerçekleştiği aya ait beyanı, takip eden ayın biri ile onbeşi arasında Bilgi Sistemi üzerinden yapar.
• Satış noktası tarafından yapılan beyanlara istinaden ödeyeceği geri kazanım katılım payı tutarı Bilgi Sisteminde hesaplanır.
• Satış noktası tarafından Bilgi Sistemine beyan edilen geri kazanım katılım payı, beyan dönemini takip eden ikinci ayın son gününe kadar Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırılır.
• Katılım payının beyan edilmediğinin veya eksik beyan edildiğinin tespiti halinde, beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katılım payın bir ay içinde ödenmesi gerektiği ilgiliye tebliğ edilir. Süresinde beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katılım payının beyan edilmesi gereken son günden ödendiği tarihe kadar geçen süreye gecikme zammı oranında faiz uygulanır. Süresinde ödenmeyen katılım payı Bakanlığın bildirimi üzerine ilgili vergi dairesince takip ve tahsil edilir. Bu madde kapsamında tahsil edilen tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilir.

YAPTIRIMLAR

• Bildirim ve beyan yükümlülüğünü zamanında ve/veya tam olarak yerine getirmediği tespit edilenlere Kanun’un 20 nci maddesinin (g) bendi hükmü uyarınca 6.000 Türk Lirası,
• Geri kazanım katılım payını ödemediği tespit edilenlere Kanun’un 20 nci maddesinin (z) bendi hükmü uyarınca geri kazanım katılım payı tutarının %20 fazlası,
• Plastik poşetleri ücretsiz verdiği, promosyona ve/veya kampanyaya tabi tuttuğu tespit edilen satış noktalarına Kanun’un 20 nci maddesinin (bb) bendi hükmü uyarınca depo alanı hariç kapalı satış alanının her metrekaresi için 10 Türk Lirası idari para cezası uygulanacaktır.

KAPSAM DIŞINDA KALAN KULLANIM ALANLARI

a) Ekmek, sebze, meyve, peynir, zeytin, hayvansal gıda gibi açık satılan gıdaların hijyenini sağlamak için kullanılan, çift kat kalınlığı 15 mikron ve altmda olan, 500×350 mm (körük kalınlığı ve sap uzunluğu dahil) ebadından küçük saplı/sapsız poşetler,
b) Plastik içeren malzemelerden, dokumalı veya dokumasız metotlarla metilen, tekstil ürünü çok kullanımlık poşetler,
c) Canlı sucul hayvan satışında kullanılan sapsız poşetler,
ç) Yumrulu ve/veya benzer tohumlu bitkilerin satışında kullanılan sapsız poşetler,
d) Sadece hizmet verilen fakat ürün satışı gerçekleştirmeyen yerlerde kullanıcıya veya tüketiciye verilen poşetler, (kuru temizleme, lostra ve benzeri),
e) Kargo poşetleri,
f) Gümrüksüz mağazadan alman ürünler için ilgili mevzuatı gereği kullanılması zorunlu olan özel poşetler, kapsam dışındadır ve ücretlendirmeye tabi değildir.
Ayrıca, eczanelerde sadece ilaç satışlarında kullanılan çift kat kalınlığı 15 mikron ve altında olan, 200x350 milimetre (körük kalınlığı ve sap uzunluğu dâhil) ebadından küçük saplı/sapsız poşetler Usul ve Esasların kapsamından çıkarılmış olup ilaçlar için verilen plastik poşetler ücretsiz olarak verilebilecektir. (09/01/2019 tarihinde yapılan değişiklik ile)